Bitcoin là gì ? Sứ mệnh của Bitcoin là gì ?

Bitcoin là gì?

Bitcoin là một loại tiền tệ kỹ thuật số được phát hành dưới dạng phần mềm mã nguồn mở.

Bitcoin cũng là một hệ thống phi tập trung và ngang hàng (P2P). Tức là không có một tổ chức hoặc cá nhân nào nắm quyền kiểm soát.

Bitcoin chỉ có một lượng cung nhất định – chỉ có tối đa 21 triệu Bitcoin được tạo ra trong hệ thống.

Ai là tác giả của Bitcoin?

Bitcoin được phát hành năm 2009 bởi một nhân vật bí ẩn có biệt danh Satoshi Nakamoto. Đồng tiền ảo này có thể được trao đổi trực tiếp bằng thiết bị kết nối Internet mà không cần thông qua một tổ chức tài chính trung gian nào.

Với những đặc tính quan trọng như ẩn danh, giao dịch không cần lệ phí, càng ngày, nó càng được nhiều người tin tưởng và chấp nhận.

Satoshi Nakamoto từng tự nhận mình là một người đàn ông 37 tuổi sống tại Nhật Bản. Tuy nhiên, vì tiếng Anh khá chuẩn cùng với việc phần mềm của anh không dán nhãn tiếng Nhật, mọi người vẫn có những hoài nghi về gốc gác của Satoshi. Khoảng vào giữa năm 2010, Nakamoto đã quyết định “dứt áo ra đi”, để lại tuyệt phẩm Bitcoin cho một số thành viên nổi tiếng trong cộng đồng. Gavin Adressen được cho Satoshi giao làm nhà phát triển chính

Ước tính Nakamoto sở hữu gần 1 triệu Bitcoin, tương đương khoảng 3,6 tỷ đô tính theo thị giá tháng Chín năm 2017.

Bitcoin vận hành như thế nào?

Một người dùng chỉ có thể nhìn thấy lượng Bitcoin trên ví của mình cùng với các kết quả giao dịch.

Về phần công nghệ nền tảng, mạng lưới Bitcoin còn chia sẻ một sổ cái công có tên là “blockchain”. Sổ cái này chứa mọi giao dịch đã từng được thực hiện. Sổ cái lưu giữ số này được bỏ trong các “block”.

Nếu bất kỳ ai cố thay đổi một chữ hoặc số trong các block giao dịch, nó sẽ ảnh hưởng đến tất cả các block theo sau. Sao tính công cộng của sổ cái, sai sót hoặc lừa đảo cũng có thể bị phát hiện và khắc phục bởi bất kỳ ai.

Ví của người dùng có thể xác nhận tính hợp lệ của mỗi giao dịch. Tính xác thực mỗi giao dịch được bảo vệ bởi một chữ ký số tương ứng với địa chỉ gửi đi.

Nhờ quy trình xác minh và dựa trên nền tảng giao dịch bảo mật, có thể mất tới vài phút để hoàn tất một giao dịch BTC. Giao thức Bitcoin được thiết kế sao cho mỗi block có thể mất đến 10 phút để đào lên.

Các đặc tính của Bitcoin

Phi tập trung

Một trong những mục tiêu chính của Satoshi Nakamoto khi tạo ra Bitcoin là tạo ra sự độc lập khỏi sự kiểm soát của bên thứ ba. Mạng lưới này được thiết kế để mỗi người, mỗi doanh nghiệp cũng như thiết bị sử dụng trong khai thác, xác nhận giao dịch sẽ là những thành phần chính của mạng lưới rộng lớn. Ngoài ra, thậm chí nếu một phần của hệ thống bị sắp, tiền vẫn tiếp tục được lưu thông.

Ẩn danh

Ngày nay, các ngân hàng hầu như đều biết mọi thứ về khách hàng của mình: lịch sử tín dụng, địa chỉ, số điện thoại, các thói quen chi tiêu và vân vân. Bitcoin thì hoàn toàn ngược lại, vì các ví điện tử không hề liên kết đến một thông tin cá nhân nào. Và mặc dù có ủng hộ tính ẩn danh không bị theo dõi của BTC, một số những người khác cho rằng loại hình giao dịch này có thể bị tội phạm ma túy, khủng bố hay rửa tiền lợi dụng.

Tính minh bạch

Tính ẩn danh của Bitcoin chỉ tương đối, mỗi giao dịch BTC đều được lưu trữ trong Blockchain. Về mặt lý thuyết, nếu địa chỉ ví của bạn được sử dụng công cộng, bất kỳ ai cũng có thể tìm hiểu số dư nếu nghiên cứu kỹ sổ cái blockchain. Tuy nhiên, truy vết một địa chỉ Bitcoin của một người dùng hầu như là không thể.

Những ai muốn giao dịch ẩn danh có thể sử dụng nhiều phương pháp. Có một số loại ví nhất định ưu tính vào tính năng bảo mật bạn có thể tin dùng, nhưng phương pháp đơn giản nhất là sử dụng nhiều địa chỉ kết hợp với chia sẻ rủi ro ra nhiều ví khác nhau.

Tốc độ cao

Mạng lưới Bitcoin thực hiện nhiều thanh toán hầu như là ngay lập tức, chỉ tốn vài phút để một người phía bên kia địa cầu có thể nhận được tiền của bạn trong khi phải mất vài ngày đối với hệ thống liên ngân hàng quốc tế hiện tại.

Không thoái thác

Một khi bạn đã gửi Bitcoin, không có cách nào có thể lấy lại trừ khi người nhận đồng ý hoàn trả cho bạn. Việc này có thể làm minh chứng thanh toán, nghĩa là bất kỳ ai mà bạn đang giao dịch không thể lừa bạn bằng cách nói rằng họ chưa nhận được tiền

Làm sao để mua Bitcoin?

Bitcoin hiện đang được mua bán ở nhiều sàn giao dịch khác nhau, nhưng bạn cũng có thể mua trực tiếp từ các nhiều loại thị trường khác nhau. Bạn có thể trả bằng tiền mặt, chuyển khoản tín dụng hoặc ghi nợ hoặc thậm chí là mua bằng một loại tiền điện tử khác đang được lưu thông. Nhưng trước tiên nhất, bạn cần một ví Bitcoin.

Bigtrade sẽ giới thiệu cách mua bitcoin tổng  hợp ở đây :

Hớng dẫn mua bán bitcoin, altcoin từ banking

Hướng dẫn mua bán coin trên Binance mới nhất

Hướng dẫn giao dịch Bitcoin trên sàn lớn

Hướng dẫn giao dịch Bitcoin trên Binance

Lợi ích của Bitcoin là gì?

Sự tự do

BTC được thiết kế với một tư duy tự do. Quan trọng hơn cả là tính độc lập khỏi sự kiểm soát tập quyền bên thứ ba trong các giao dịch. Khi mua một món đồ gì, tiền điện tử hiện tại cũng trở nên tiện lợi ngang tiền pháp định trong những năm gần đây. Đặc biệt nếu bạn đang mua đồ từ một số thị trường deep web thì BTC là hình thức thanh toán hoàn toàn lý tưởng so với các đồng tiền tệ khác.

Tính tiện lợi cao

Một trong những đặc thù của tiền là tính tiện lợi, nghĩa là phải dễ mang theo và sử dụng. Vì Bitcoin hoàn toàn là công nghệ kỹ thuật số, tất cả khoản tiền đều được giữ trong một ứng dụng hoặc ví cứng.

Tiền điện tử giúp mọi người tự do gửi và nhận tiền chỉ bằng cách quét mã QR hoặc là thông qua vài bước truy cập ví online. Hầu như không tốn bao nhiều thời gian, phí giao dịch không cắt cổ và tiền đi trực tiếp từ người này sang người khác mà không cần bất kỳ trung gian rườm ra nào. Tất cả bạn cần chỉ là kết nối Internet.

Được chọn mức phí giao dịch

Một lợi ích không thể tranh cãi trong mạng lưới Bitcoin là việc tự do chọn mức phí giao dịch hoặc là thậm chí có thể không trả gì. Phí giao dịch được dành cho thợ đào, chỉ sau khi một số block mới được hình thành. Thường thì người gửi sẽ trả toàn bộ phí, khấu trừ phí này vào người nhận có thể bị coi là một giao dịch không hoàn tất.

Phí giao dịch là hoàn toàn tự nguyện và là động lực để thợ đào tiếp tục làm việc. Cơ chế này cũng là nguồn thu nhập chính trong ngành khai thác tiền điện tử, mang lại nhiều tiền hơn cho họ so với ngành công nghiệp đào truyền thống. Các hoạt động đào Bitcoin sẽ dừng lại tại một thời điểm nào đó trong tương lai khi toàn bộ lượng Bitcoin đã được đào lên.

Vì vậy, thị trường tiền điện tử sẽ có một dạng đánh đổi khác đó là chọn giữa chi phí hoặc thời gian chờ đợi giao dịch. Phí giao dịch cao sẽ đồng nghĩa thời gian giao dịch nhanh, trong khi đó một số người dùng có thể chờ đợi để tiết kiệm tiền.

Không có trong PCI

PCI viết tắt là Ngành công nghiệp thẻ thanh toán. Các sản phẩm của ngành công nghiệp này là ATM, thẻ ghi nợ, thẻ tín dụng, mạng lưới POS và các dịch vụ liên quan. Nó bao gồm tất cả những tổ chức lưu trữ, phát hành thẻ dữ liệu thanh toán. Hiện tại một số quy định bảo mật nghiêm ngặt và hầu hết các hãng thẻ thanh toán đều tham gia.

Khi những quy định thống nhất có thể tốt đối với các công ty lớn, song, hệ thống lại không xem xét cụ thể từng nhu cầu của cá nhân. Khi sử dụng Bitcoin, bạn không cần phải tuân theo các quy chuẩn của PCI. Việc này cho phép người dùng có thể tham gia vào các thị trường nơi mà thẻ tín dụng không có hoặc rủi ro lừa đảo rất là cao.

Vì thế, người dùng hạ thấp phí giao dịch, cơ hội mở rộng thị trường và giảm chi phí vận hành sẽ mở ra.

Tính bảo mật và kiểm soát

Người dùng Bitcoin có thể kiểm soát các giao dịch của mình, không ai có thể rút tiền từ tài khoản của bạn mà không nhận được sự ủy quyền. Đối với trường hợp thanh toán, không ai có thể dễ dàng đánh cắp thông tin thanh toán từ doanh nghiệp như thẻ tín dụng truyền thống.

Người dùng BTC cũng có thể bảo vệ tiền của mình bằng cách sao lưu private key. Ngoài ra, các thông tin cá nhân hoặc danh tính cũng được bảo vệ, không bị tiết lộ thông qua quá trình giao dịch.

Bitcoin Minh bạch và trung lập

Mỗi giao dịch cũng như thông tin về BTC đều được công khai trên Blockchain. Bạn có thể kiểm tra và sử dụng chúng tính theo thời gian thực. Giao thức BTC được mã hóa, do đó con người hoặc tổ chức không thẻ can thiệp, kiểm soát và chi phối. Mạng lưới này hoàn toàn phi tập trung, không ai hoàn toàn kiểm soát. Vì vậy Bitcoin được cho là một trong những công nghệ trung lập, minh bạch nhất từ trước đến nay.

Bitcoin không thể làm giả

Một trong những cách phổ biến nhất để làm giả trong thế giới kỹ thuật số là sử dụng một đồng tiền hai lần, khiến cả hai giao dịch đều mang tính chất lừa đảo. Hiện tượng này được gọi là “double spend” – lặp chi. Để giải quyết vấn nạn này, Bitcoin, khác với những đồng tiền điện tử khác, sử dụng công nghệ Blockchain cùng nhiều cơ chế đồng thuận khác để xây dựng nên một giao thức hoàn chỉnh.

Bất lợi của Bitcoin là gì

Nghi vấn pháp lý

Tình trạng pháp lý của Bitcoin tại nhiều quốc gia khác nhau vẫn thực sự chưa rõ ràng. Một số chính phủ thì ủng hộ sử dụng, giao dịch BTC trong khi nhiều nước khác thì lại cấm và đặt BTC ngoài vòng pháp luật vì các đặt điểm trên.

Có rất nhiều quan ngại xoay quanh việc Bitcoin bị các tổ chức tội phạm lợi dụng. Một số tờ báo cho rằng, tính phổ biến của Bitcoin nằm ở các giao dịch phi pháp. Thực tế thì khi trang web thị trường chợ đen Silk Road bị sập, giá trị của Bitcoin lập tức giảm.

Mức độ công nhận

Bitcoin được công nhận và hoàn toàn hợp pháp tại nhiều nước, tuy nhiên một vài chính phủ vẫn chưa có khung pháp lý cụ thể đối với loại tài sản này, trong khi số khác thì đã chọn cách ban hành lệnh cấm trong khi xem xét các dự luật cần thiết liên quan.

Đa số các doanh nghiệp, dù lớn hay nhỏ đều quen với BTC. Hầu như không thể cấm tất cả các đồng tiền điện tử.

Rủi ro mất key

Key là một mật khẩu hỗn hợp số và chữ dùng để truy cập vào ví Bitcoin. Mất key này đồng nghĩa với việc mất luôn cả ví tiền. Tuy nhiên, hầu hết các ví hiện tại đều có cơ chế sao lưu dự phòng, và rõ ràng người dùng nên làm như vậy trước khi sử dụng ví.

Tính biến động

Giá của Bitcoin liên tục tăng và giảm, trải qua nhiều vòng tuần hoàn và nhiều lần vỡ bong bóng giá kinh điển. Sau những lần lập đỉnh giá cao ngất ngưỡng thì giá trị vốn hóa của Bitcoin lại bị thổi bay rất nhanh. Giá trị của Bitcoin không thể dự đoán, giá tăng nhanh và cũng giảm một cách chóng mặt. Đây sẽ là một điểm trừ rất lớn trong mắt các nhà đầu tư.

Phát triển liên tục

Tương lai của Bitcoin hiện vẫn chưa xác định rõ ràng. Hiện tại, chính phủ và ngân hàng không thể kiểm soát BTC vì vậy hầu như là không thể quản lý. Tuy nhiên, càng phát triển thì chính phủ các cố gắng đưa nó vào quỹ đạo pháp lý Khi đó một đồng Bitcoin sẽ mất đi bản sắc vốn có và sẽ trở thành một đồng tiện tệ thông thường.

Bitcoin liệu có phải là “cú lừa”?

Nhà đầu tư tỷ phú Howard Marks gần đây đã nhận định rằng tiền điện tử chẳng là gì ngoài những mô hình lừa đảo đa cấp. Anh giải thích rằng những thành công hiện tại của tiền tệ kĩ thuật số chẳng có giá trị thực ngoài những giá trị về niềm tin vô hình của nhà đầu tư.

Những ai đầu tư vào một mô hình lừa đảo đa cấp sẽ dễ thu tiền từ chênh của những nhà đầu tư cấp hai cấp ba, thay vì là thu lợi nhuận từ những cá nhân điều hành kinh doanh. Song, khi bàn về Bitcoin, anh cho rằng giá trị cốt lõi nằm ở lượng cung tiền xác định. Khi càng nhiều người có thêm nhiều đồng coin, nguồn cung sẽ khan hiếm hơn và điều đó giúp giá trị mỗi đồng tăng đáng kể. Cuối cùng, Bitcoin không hề có những đặc điểm của một mô hình lừa đảo đa cấp.

Bitcoin có phải là một bong bóng kinh tế?

Robert Shiller, nhà kinh tế học nhận giải Nobel, đã đề xuất một danh sách các tiêu chuẩn giúp xác định một bong bóng kinh tế tiêu biểu. Danh sách này bao gồm: Những đợt tăng giá mạnh của loại tài sản, độ hưng phấn của công chúng, độ phủ của truyền thông, những câu chuyện làm giàu và thành công từ những tài sản này lưu truyền trong dư luận. Bitcoin đã có tất thảy những dấu hiệu trên.

Vì vậy, trong một khía cạnh nào đó, có thể Bitcoin là một bong bóng và nó đã từng vỡ trước đây. Sau vụ đóng cửa đình đám của Mt. Gox, một sàn giao dịch Trung Quốc xử lý hơn 70% khối lượng giao dịch Bitcoin toàn cầu, giá BTC đã giảm liên tục trong một năm rưỡi. Phải mất chính xác 3 năm để thị trường bắt đầu phục hồi. Và đương nhiên, khó để có thể dự đoán điều gì sẽ tiếp tục xảy ra trong tương lai.

Khác biệt của Bitcoin với các tiền tệ truyền thống

Phi tập trung

Mỗi đồng tiền tệ trên thế giới đều bị chi phối bởi dạng quyền lực. Mọi giao dịch đều phải được thông qua ngân hàng, nơi mà mức phí đôi khi là bất hợp lý và thời gian giao dịch kéo dài giữa hai bên.

Bitcoin, ngược lại, không bị một bên nào kiểm soát, đó là mạng lưới phi tập trung và được thiết kệ dựa trên tính hợp tác và đồng thuận của những người tham gia. Vì vậy, thậm chí khi một phần mạng lưới bị tắt thì giao dịch vẫn được ghi nhận.

Không thể làm giả

Bitcoin được thiết kế chống lại việc làm giả. Tính hợp pháp của một đồng Bitcoin sẽ được đảm bảo bởi công nghệ blockchain, cũng như nhiều cơ chế bảo vệ khác nhau được thiết lập trong giao thức.

Hầu hết những đồng tiền tệ truyền thống đều có thể bị giả mạo. Tuy vậy những cá nhân tổ chức kiểm soát hầu như không làm gì để ngăn chặn triệt để vấn đề này.

Tính bền vững

Bitcoin không tồn tại ở một dạng vật lý cụ thể, đồng nghĩa với việc nó không thể bị phá hủy. Mỗi Bitcoin về bản chất là vĩnh viễn, không giống như tiền giấy hoặc đồng xu

Nếu gửi nhầm thì không biết người nhận là ai để xin lại

Nếu một ai đó phạm sai sót và gửi tiền đến nhầm ví, họ chỉ còn cách cầu nguyện. Giống nhưu nhiều tính năng khác của Bitcoin, tính không thể đảo ngược sinh ra để chống lừa đảo. Song, không may thay, nếu đó là tiền tệ pháp định thì tất cả bạn cần làm chỉ là nhấc máy gọi điện để khiếu nại.

Tính chuyển đổi

Trong khi có một số đồng tiền pháp định như đô la và euro được chấp nhận rộng rãi trên toàn cầu, thì hầu hết tiền tệ của các quốc gia khác chỉ có thể sử dụng tiền tệ trong phạm vi địa lý của mình. Trái ngược lại, BTC là một tiền tệ trực tuyến, đồng nghĩa môi trường vận hành sẽ là toàn cầu.

Có nên mua Bitcoin hay không?

Bitcoin khá nổi tiếng với tính biến động không đoán trước. Không hề lạ với những đợt tăng hoặc giảm đột ngột của thị trường này. Vào giữa tháng Mười hai năm 2017, BTC đã đạt đỉnh cao nhất trong lịch sử, vượt mốc 19.850 đô một BTC và sau đó giảm nhanh xuống 12.000 đô chỉ trong thời gian ngắn và hiện tại chỉ được giao dịch ở dưới mức 5.000 đô.

Không thể nói chính xác được giá Bitcoin sẽ đi về đâu trong những năm tới. Có thể theo một giả thuyết thì tất cả sẽ quay lại vạch xuất phát. Cũng có thể thị trường sẽ ổn định ở mức giá hiện tại, có thể sẽ tăng gấp hai gấp ba gấp tư hoặc thậm chí là gấp mười lần. Không ai có thể dự đoán chính xác chuyện gì sẽ xảy ra dù chúng ta hiểu công nghệ này tới đâu hoặc dù phân tích thị trường đã chỉ ra như thế nào.

Sau cùng, bạn có thể đã nghe nhiều nguồn thông tin khác nhau, nhưng hãy lưu ý rằng: Bitcoin là một khoản đầu tư  mạo hiểm, vì vậy đừng bao giờ đầu tư quá nhiều so với khả năng tài chính của mình. Hãy luôn luôn quản lý tài chính và coi như đây là 1 đầu tư có rủi ro.

Sứ mệnh của Bitcoin

- Bitcoin có tiềm năng lớn vì nó có thể trở thành một chuẩn đơn vị tiền tệ mới, giúp chúng ta vượt ngưỡng Dunbar cao hơn cả vàng và đồng đô la.

- Bitcoin ưu việt hơn đô la vì cũng như vàng, nó có tính trung lập cao. Nhờ hệ thống phi tập trung (decentralized), Bitcoin không thể bị bất kỳ một tổ chức hay một quốc gia nào thao túng, chi phối. Bitcoin cũng không thể in thêm quá 21 triệu đồng đã được Satoshi Nakamoto lập trình sẵn.

- Bitcoin ưu việt hơn vàng vì nó được xây dựng trên nền tảng số. Chi phí lưu trữ, vận chuyển vàng, và kiểm định vàng thật rất cao, trong khi đó, Bitcoin có chi phí lưu trữ thấp, có thể gửi tới nửa bên kia bán cầu chỉ trong vòng vài phút, và rất dễ để kiểm định độ thật giả. Bitcoin là đồng tiền hợp sử dụng nhất với mạng Internet vì cũng như Internet, Bitcoin phi quốc gia, phi biên giới.

- Bitcoin giống vàng ở chỗ sự “hiếm” và khó làm giả của chúng đều dựa trên nguyên lý năng lượng. Nguyên tử vàng được tạo ra hàng tỷ năm trước khi những ngôi sao neutron đập vào nhau (đây chính là “Proof-of-Work” của vàng). Năng lượng tạo ra vàng là lớn không tưởng và chính vì thế, làm giả nó không có dễ. Tương tự, để làm giả một đồng Bitcoin hay blockchain của Bitcoin cũng tốn một nguồn năng lượng khổng lồ. (Giá làm giả một thứ thường gần với giá sản xuất, tạo ra thứ đó). Tại sao đào Bitcoin lại phải tốn điện và quá trình đó xảy ra như thế nào là một chủ đề không dễ hiểu. Nhưng bạn hãy nhớ rằng, chính sự tốn điện của Bitcoin đảm bảo độ hiếm, trung lập và an toàn của Bitcoin. Cũng chính vì dùng năng lượng mà một đồng Bitcoin, dù không sờ được thấy được, vẫn rất “thật” (mass = energy). Còn tờ đô la, mặc dù sờ được thấy được, hoá ra mới thực sự “ảo”.

- Để đạt được sứ mệnh kết nối tổ chức xã hội ở tầm cao hơn, có 2 tiêu chuẩn Bitcoin phải đảm bảo được và luôn hướng tới:

- Tính trung lập: Nếu mất tính trung lập, Bitcoin sẽ rơi vào vết xe đổ của tiền đô la. Sự phi tập trung của hệ thống chính là cách Bitcoin duy trì được tính trung lập. Điều đáng nói ở đây là có rất nhiều cách đong đếm mức độ phi tập trung. Ngoài mức độ phi tập trung của vị trí máy đào, còn có mức độ phi tập trung của đội ngũ lập trình viên (developers) phát triển và nâng cấp hệ thống, mức độ phi tập trung của người dùng Bitcoin, mức độ phi tập trung của các doanh nghiệp Bitcoin, các sàn giao dịch Bitcoin, v.v. Cũng có một số chỉ số phi tập trung mang tính PR không nhiều giá trị lắm, như là tổng số node/validator của hệ thống, vì chỉ cần một người cũng có thể dựng lên 1000 máy chủ giả trên điện toán đám mây. Đa số các dự án “blockchain” hiện nay về căn bản đều không có độ phi tập trung tốt, thường chịu kiểm soát của một nhóm thiết kế nhỏ. Như thế chúng không khác những công nghệ hiện tại chạy database truyền thống như MySql hay MongoDb là mấy. Hay nói cách khác là “bình cũ, rượu mới”. Sử dụng blockchain mà không đảm bảo được tính phi tập trung thực sự là một điều rất phí phạm, nếu không muốn nói là vô nghĩa. Để hiểu thêm về vấn đề đong đếm mức độ phi tập trung, hãy tham khảo thêm bài viết của Balaji S. Srinivasan, cựu General Partner của quỹ đầu tư Andreessen Horowitz, và cựu CTO của Coinbase.

- Minh chứng tiêu biểu nhất cho tính phi tập trung của Bitcoin là qua cuộc “nội chiến” Bitcoin năm 2017, khi cộng đồng Bitcoin tách thành 2 phe đối lập trong việc định hướng tương lai Bitcoin. Một bên là liên minh các công ty Bitcoin có thế lực lớn nhất thời đó như Coinbase, Bitmain, BitPay, Grayscale Investments, Xapo, v.v. muốn Bitcoin nhanh hơn, phí giao dịch rẻ hơn. Một bên là đội ngũ lập trình viên Bitcoin và cộng đồng người dùng Bitcoin, muốn giữ Bitcoin như nó đã có để đảm bảo tính phi tập trung, và giải quyết các vấn đề scaling (làm sao để tăng số lượng giao dịch, làm sao để giao dịch rẻ và nhanh như Visa) ở các nền tảng nằm trên Bitcoin (layer 2, layer 3). Bên liên minh đại diện cho hơn 80% hashrate và 5 tỷ đô la giao dịch hàng tháng trên Bitcoin blockchain. Nhưng cuối cùng, bên liên minh này đã thua tan tác. Đồng BitcoinCash là một trong những hệ quả của cuộc nội chiến này và giờ nó cũng đang chết dần chết mòn. Kết quả của cuộc nội chiến này nói lên rằng: những thế lực lớn nhất Bitcoin cũng không thể đơn phương ép buộc thay đổi Bitcoin theo ý họ muốn.

- Tính ổn định, an toàn: Ngoài tính trung lập, để trở thành một đơn vị chuẩn của thế giới, lại là liên quan đến vấn đề sống còn là tiền bạc tài sản, thì tính ổn định, bất biến và an toàn của Bitcoin cũng phải được đặt lên hàng đầu. Bitcoin cần hạn chế những sự thay đổi, trừ những nâng cấp thực sự cần thiết.

- Bitcoin bản chất là một giao thức phần mềm (software protocol). Vì nó là phần mềm nên nhiều người lầm tưởng Bitcoin cũng giống những phần mềm khác. Trên thực tế, phần mềm Bitcoin rất đặc biệt và có yêu cầu khắt khe hơn 99.99% các phần mềm chúng ta thường gặp trong cuộc sống.

- Những phần mềm viết cho Windows 95 hay Macintosh II (1987) ngày nay đều đã tuyệt chủng và gần như không ai có thể chạy chúng (phiên bản gốc) trên những máy tính đương thời. Bitcoin thì khác, vì nó là tài sản, nên phần mềm Bitcoin của ngày hôm nay vẫn phải chạy được sau 30 năm, 50 năm, thậm chí là sau 100 năm. Cũng như vàng, tiền Bitcoin chúng ta có thể để lại cho đời con đời cháu. Chính vì thể tính ổn định của nó phải rất cao.

- Phần mềm Bitcoin có thể liệt kê ngang hàng với những phần mềm mission-critical như phần mềm quản lý nhà máy điện hạt nhân, hay phần mềm cho robot thám hiểm sao Hoả. Sai số cho những dự án này là rất thấp vì nếu có sai, hậu quả sẽ là rất lớn. Tiêu chí an toàn phải đặt ở mức cao nhất có thể, và thiết kế của các hệ thống này thường cần nhiều tầng bảo vệ. Điều chú ý ở đây là đa số các lập trình viên không được huấn luyện cách viết và chế tạo ra những hệ thống phần mềm như thế này. Bitcoin rất khác với các ứng dụng điện thoại mobile hay những website: nhiều tính năng nhưng cũng nhiều lỗi và lỗ hổng bảo mật, hôm nay thế này, ngày mai thế khác. Còn Bitcoin, càng giản lược và càng ít tính năng càng tốt.

- Hệ thống Bitcoin sau hơn 12 năm vận hành đã có chỉ số uptime là ~99.99%, nghĩa là trong 12 năm không có lúc nào Bitcoin ngừng nghỉ hay bị “sập hệ thống” (trừ 1 sự cố nhỏ thời Bitcoin mới khai sinh). Kỷ lục này còn đáng nể hơn cả những hệ thống của Google, Facebook, Netflix hay CloudShare về tính ổn định, khi những công ty này đều có những lúc sập máy chủ.

- Cần phải nói thêm ở đây là Bitcoin không phải là hoàn hảo. Tính trung lập và ổn định của Bitcoin dù sao cũng chỉ là tương đối. Trong quá khứ đa số các máy đào Bitcoin đã từng tập trung ở Trung Quốc, nhưng những thay đổi trong mấy năm gần đây đã dần phân tán hoá hệ thống máy đào Bitcoin trên thế giới (xem bài “cắt điện ở Tân Cương” gần đây của mình để hiểu thêm). Tính ổn định của Bitcoin, mặc dù hơn những hệ thống phần mềm chúng ta từng biết, nhưng so với vàng với lịch sử 5,000 năm thì vẫn là còn rất sớm để nói. Thế nhưng, trong những dự án blockchain thì Bitcoin bỏ xa tất cả các dự án khác về tính trung lập và ổn định, và càng ngày càng cải thiện hơn khi đội ngũ lập trình viên Bitcoin hiểu được tầm quan trọng của những yêu cầu này.

KẾT

- Lý do con người trở thành vua của các loại động vật là nhờ khả năng liên kết, tổ chức xã hội. Mặc dù khả năng ngôn ngữ giúp con người trao đổi, nhưng nếu không có một hệ thống liên kết khác, thì con người chỉ có thể liên kết ở mức độ bộ lạc vài trăm người. Đây là ngưỡng số Dunbar.

- Tôn giáo tín ngưỡng là những phát minh đầu tiên giúp con người vượt ngưỡng số Dunbar. Nhưng tôn giáo tín ngưỡng cũng có sức kìm hãm không nhỏ nếu chúng giới hạn sự tự do khám phá. Tiền tệ cũng là một hệ thống tín ngưỡng. Nhờ có tiền mà chúng ta có thể giao dịch thương mại với những người xa lạ ở những xứ sở xa xôi, không cùng ngôn ngữ văn hoá. Sức liên kết tổ chức xã hội của tiền còn vượt cả sức liên kết của tôn giáo. Nhưng cũng như tôn giáo, một đồng tiền bị thao túng và tập trung cũng có sức kìm hãm lớn. Đô la là đơn vị tiền tệ chuẩn của thế giới của thế kỷ 20, nhưng liệu nó có bị Mỹ lạm quyền, gây mất kiểm soát không, chúng ta hãy chờ xem. Lịch sử là rất nhiều những minh chứng cho sự mất kiểm soát của các loại đồng tiền tập trung.

- Bitcoin có tiềm năng rất lớn vì nó ưu việt hơn cả vàng và đô la ở nhiều điểm, mặc dù mới có lịch sử 12 năm. Nếu thành công, Bitcoin sẽ giúp con người chúng ta liên kết tổ chức xã hội vượt cả những gì có thể với vàng và đô la, tiến tới một thế giới thực sự phẳng, không biên giới.

- Mình cũng khuyến khích việc tự tìm hiểu thông tin và kiểm chứng thông tin, bao gồm cả những thông tin trong bài này. Một trong những châm ngôn của phong trào Bitcoin là “do not trust, verify”, nghĩa là không tin tưởng ai nói với bạn Bitcoin là gì, làm sao có thể khẳng định trên đời chỉ có 21 triệu đồng Bitcoin mà thôi? Bạn hãy tự chạy phần mềm kiểm chứng điều đó. Điều này áp dụng cho cả kiến thức nữa.

Nguồn: Hanyi Nathan