ETH sau the merge và những điều cần biết

Bối cảnh chung xung quanh The Merge của Ethereum

Kế hoạch mở rộng của Ethereum từ năm 2018

Ethereum là một mạng lưới hoạt động khá phân quyền. Kể từ năm 2017, các nhà phát triển của Ethereum đã nhận ra các vấn đề với Ethereum và nhiều nhóm phát triển độc lập đã làm việc trên cơ sở lý luận của riêng mình.

Đến 2018, một lộ trình mở rộng chung cho Ethereum đã được thông qua và chúng vẫn đang được áp cho đến hiện tại, nó thường được mọi người gọi là Ethereum 2.0. Trong kế hoạch đó, Ethereum sẽ chuyển từ PoW sang PoS, kết hợp với kỹ thuật data sharding để cho phép Ethereum có thể xử lý lên tới hàng trăm 100,000 TPS mà vẫn đảm bảo mạng có bảo mật và phân quyền cao.

Thay đổi thuật ngữ ngữ liên quan

Đã 4 năm trôi qua, cộng đồng Ethereum chứng kiến sự ra mắt của một giải pháp mở rộng khả thi cho Ethereum dựa trên tiêu chí chung: tăng thông lượng nhưng vẫn đảm bảo mạng có bảo mật và phân quyền cao.

• Ở cấp độ ứng dụng (off-chain scaling): L2 & Rollup - permissionless, vẫn tiếp tục phát triển rất nhanh, không cần đến sự cho phép của bất kỳ ai.
• Ở cấp độ giao thức (on-chain scaling): Chuyển đổi PoS & Data sharing - permission, tốc độ diễn ra chậm, mọi thay đổi của giao thức đều cần thông qua ý kiến của số đông các nhà phát triển cốt lõi.

Trong bối cảnh đó, Ethereum 1.0 & Ethereum 2.0 có vẻ không còn phù hợp khi nói đến tầm nhìn phát triển chung của Ethereum. Vấn đề lớn đối với việc xây dựng thương hiệu Ethereum 1.0 & Ethereum 2.0 là nó dễ làm cho những người mới sử dụng Ethereum bối rối. 

Ví dụ, những suy nghĩ phổ biến khi lần đầu nghe những thuật ngữ Ethereum 1.0 & Ethereum 2.0:

• Ethereum 1.0 có trước và Ethereum 2.0 đến sau.
• Hoặc Ethereum 1.0 sẽ không còn tồn tại sau khi Ethereum 2.0 hoạt động.

Trên thực tế, hai suy nghĩ trên đều có phần không đúng. Bằng cách loại bỏ thuật ngữ Ethereum 1.0 & Ethereum 2.0, Ethereum giúp người dùng người dùng thoát khỏi những suy nghĩ phổ biến nhưng có phần sai lầm ở trên.

Kể từ cuối năm 2021, các nhà phát triển cốt lõi của Ethereum đã ngừng sử dụng hai thuật ngữ trên và thay thế các thuật ngữ bên dưới để nói đến kế hoạch mở rộng ở lớp giao thức cốt lõi (PoS & Data sharding):

• Ethereum 1.0 → Execution layer.
• Ethereum 2.0 → Consensus layer.
• Execution layer + Consensus layer = Ethereum.

Execution Layer, Consensus Layer, The Merge và xa hơn là Data Sharding

Ethereum PoW blockchain (Execution Layer) hay còn được gọi là Ethereum mainnet: Ethereum mà chúng ta đang sử dụng, chạy đồng thuận PoW, nơi hàng ngàn ứng dụng liên quan DeFis & NFTs đang hoạt động.

Beacon PoS blockchain (Consensus Layer): Đây là một blockchain riêng biệt ra mắt vào 12/2020, hoạt động dưới dạng một lớp đồng thuận PoS hoàn toàn độc lập và chạy song song với Ethereum mainnet. Beacon blockchain được ra mắt để chuẩn bị cho sự di chuyển của Ethereum từ PoW sang PoS.

Ở thời điểm, chúng đã ở rất gần thời điểm hợp nhất (The Merge) diễn ra. The Merge (hay còn gọi là Ethereum Merge) là nơi đánh dấu Ethereum PoW blockchain (Execution Layer) và Beacon PoS blockchain (Consensus Layer) hợp nhất để Ethereum Mainnet (nơi tất cả các hoạt động hiện đang diễn ra) cũng bắt đầu sử dụng đồng thuận Proof of Stake.

Tìm hiểu thêm: Ethereum Merge là gì?

Sự khác biệt giữa trước và sau The Merge sẽ trông như thế này.

Cập nhật về The Merge của ETH

Sự kiện hợp nhất là nâng cấp quan trọng nhất trong lịch sử của Ethereum. Nó đã thu hút rất lớn đối với nhà đầu tư và giá ETH đã tăng mạnh trong những ngày gần đây. Khi triển khai thành công, ETH sẽ chuyển từ cơ chế bằng chứng công việc (PoW) và chuyển sang mạng lưới cổ phần (PoS). Có một số điều nhà đầu tư dễ nhầm lẫn sẽ được giải thích kỹ hơn về cập nhật The Merge này.

Đầu tiên, một số người cho rằng phí gas Ethereum sẽ giảm sau khi hợp nhất. Tuy nhiên, The Merge là một sự thay đổi cơ chế đồng thuận sẽ chuyển đổi chuỗi khối Ethereum từ PoW sang bằng chứng cổ phần (PoS). Việc giảm phí gas trong Ethereum sẽ yêu cầu phải làm việc để mở rộng dung lượng mạng và thông lượng. Điều này sẽ cần đội ngũ phát triển của ETH tiếp tục cập nhật Sharding và Rollup cho các giao dịch rẻ hơn.

Điều thứ hai, các giao dịch Ethereum được cho là sẽ nhanh hơn sau khi Hợp nhất. Sự thật là các giao dịch Ethereum sẽ không nhanh hơn đáng kể. Tuy nhiên, có một số sự thật đối với tin đồn này, vì Beacon Chain cho phép trình xác thực xuất bản một khối sau mỗi 12 giây, trên mạng chính là khoảng 13,3 giây.Đội ngũ nhà phát triển Ethereum dự tính việc chuyển đổi sang PoS sẽ giúp cho các khối tạo ra nhanh 10% sản lượng. Con số này nhỏ và không gây chú ý bởi không thấy rõ được sự khác biệt. Để tốc độ tăng nhanh hơn thì ETH sẽ cần có những cập nhật tiếp theo.

Tiếp theo, thời gian ETH diễn ra hợp nhất, mạng lưới ETH được đặt câu hỏi có ngưng hoạt động để cập nhật hay không. Đội ngũ phát triển ETH dự đoán mạng lưới sẽ không ngưng hoạt động khi chuyển từ Pow sang PoS. 

Điều thứ tư, với ETH đang tham gia staking lấy lời hơn một năm qua có sẽ không thể rút ngay sau cập nhật the Merge. ETH đã đặt cọc (stETH), một loại tiền điện tử được hỗ trợ 1: 1 bởi Ether (ETH), hiện đang bị khóa trên Beacon Chain. Mặc dù người dùng muốn có thể rút các khoản nắm giữ stETH của họ, nhưng cộng đồng nhà phát triển đã xác nhận rằng việc nâng cấp không hoàn thành cũng không hỗ trợ rút ngay. Việc rút tiền nắm giữ stETH sẽ được thực hiện sau khi nâng cấp Shanghai diễn ra. Do đó, các tài sản sẽ vẫn bị khóa và kém thanh khoản trong ít nhất 6-12 tháng sau hợp nhất.

Câu hỏi tiếp theo liên quan đến rút ETH. Người tham gia staking ETH sẽ không thể rút ETH cho đến khi nâng cấp Shanghai hoàn thành. Tuy nhiên, họ sẽ có quyền truy cập và rút ngay vào phần thưởng phí. Vì khoản bồi thường phí sẽ không phải là mã thông báo mới được phát hành, nó sẽ có sẵn cho người xác thực ngay lập tức.

Điều cuối cùng, tỷ lệ lạm phát của ETH sẽ giảm đáng kể sau cập nhật. Dự đoán, lạm phát của ETH sẽ giảm lên đến 90%. Hiện nay, một số người cho rằng khả năng cao sẽ có hardfork tách mạng lưới thành ETH theo cơ chế đào và mạng lưới cổ phần. Lý do được một số thợ đào cho rằng số pull ETC rất nhỏ so với đội ngũ thợ đào của ETH hiện tại. Hardfork diễn ra thì token đó có phát triển hay không được quyết định rất lớn bởi cộng đồng và hệ sinh thái. Đội ngũ phát triển của ETH chưa cập nhật thêm về hỗ trợ nếu hardfork xảy ra. Còn các mạng lưới tầng hai của Ethereum như Polygon vẫn sẽ hoạt động bình thường khi The Merge diễn ra.

Tuy The Merge một bản cập nhật phức tạp và quan trọng nhất của Ethereum từ trước tới giờ, vì nó là một trong 2 bước lớn trong tầm nhìn “PoS & Data sharding” của Ethereum. Tuy nhiên, ở cấp độ người dùng, bạn sẽ không cần làm gì cả.

Sau The Merge, các nhà phát triển Ethereum có thể tập trung hơn vào việc thực hiện Data Sharding, dự kiến diễn ra vào 2023 - 2025. Infographic dưới đây có thể giúp bạn hiểu rõ hơn về bối cảnh và timeline của các sự kiện liên quan.